Balbey’de Osmanlı kent mirası korunmalı!

Yusuf Yavuz Geçmişte Antalya’nın kentsel ve çevresel özelliklerinin korunması amacıyla planlama çalışmalarına imza atan Şehir ve Bölge Plancısı Prof. Dr. Mehmet Tunçer, Balbey Mahallesi’nde iki otel ve ticari alan ihalesiyle ilgili haberimizin ardından konuyla ilgili değerlendirme yaptı.  Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek’in 17 Mart’ta yapılacağını duyurduğu ihalenin, 5’er kattan oluşan iki ayrı otel ile ticari alanlardan oluşan yeni binaları kapsadığı ortaya çıkmıştı. Balbey’in geleneksel dokusunun korunması gerektiğini belirten Prof. Dr. Mehmet Tunçer, “Bu bölgedeki eski kadastral parsellerde apartmanlaşma yerine tarihi çevre ile uyumlu küçük parsellerde 2-3 katlı ve sokak siluetini koruyacak yeni yapılar yapılaşmalıdır. Yapılacak yeni yapıların mimarisi Osmanlı tarihi kent dokusunun mimari mirası olan Balbey Mahallesi geleneksel konut dokusuna ve mimarisine uyumlu olması gerekir” diye konuştu. Antalya’nın tarihi kent dokusunun bir parçası olan Muratpaşa ilçesi sınırlarındaki Balbey Mahallesi kentin ortasında kalmış bir viraneye dönüştü. Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet döneminden izler taşıyan Balbey Mahallesi’nde 19 yüzyıl Osmanlı kent dokusunun izlerini taşıyan sivil mimarlık örneği yapılar yer alıyor. Ancak yangınlar, bakımsızlık, ihmal ve terk edilmişlik, Büyükşehir Belediyesi ana idari binasına sadece 500 metre mesafedeki bu tarihi bölgeyi yaşanmaz hale getirdi. Mahalle halkı yıllardır yetkililerden çözüm bekliyor. Ancak her seçim öncesinde verilen sözler, seçimden sonra unutuluyor ve mahalle halkı yeniden sorunlarla baş başa kalıyor. MAHALLE HALKINA MECLİS’TE SÖZ VERİLMEDİ Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin dün (10 Mart 2025) yapılan Mart ayı Meclis Toplantısı öncesinde seslerini duyurmak için belediye önünde açıklama yapan Balbey halkı, toplantıyı balkondan izleyerek bir fırsat bulup sorunlarını anlatmaya çalıştı. Oturum sırasında söz isteyen mahalle sakinlerine Meclis’te söz verilmezken, randevu oluşturulması istendi. BAŞKAN BÖCEK: ‘BALBEY’DE 17 MART’TA İHALE YAPIYORUM’ Antalya’nın son dönemde kronikleşen sorunlarından biri olan trafik ve ulaşım konularının tartışıldığı Meclis oturumunda konuşan Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek, Balbey Mahallesi’yle ilgili yeni bir ihale yapacaklarını belirterek, “Şimdi Balbey’le ilgili mülkiyet sorunlarını çözdüm. Geçenlerde ihaleye çıktık, Barter (trampa-takas) sistemiyle, yani oradan kat karşılığı gibi verelim diye düşündüm, ihaleye giren olmadı. Hepinize teşekkür ediyorum. Destek oldunuz, proje oybirliğiyle girdi geçti sanıyorum. 17 Mart’ta ihale yapıyorum. O insanların babadan, atadan kalma yerlerini çözüyorum” diye konuştu. İHALE DOSYASINDAN İKİ OTEL VE TİCARİ ALANLAR ÇIKTI Ancak Balbey’in sorunlarının çözüleceğine dair bir müjde olarak duyurulan ihalenin, 28475/5 parselde yapılması planlanan 2 otel ve 2 ayrı ticari alanı kapsadığı ortaya çıktı. Antalya Büyükşehir Belediyesi şirketlerinden ANTEPE’nin 17 Mart 2025 tarihinde yapacağı kentsel yenileme projesiyle ilgili ihale dosyasında, yapılacak işin kapsamı hakkında şu bilgilere yer verildi: “2250 m2’lik parsel alanı üzerine, 2 adet otel ve 2 blok ticari yapıdan oluşan 8840 m2 inşaat alanına sahip betonarme işleri (beton, demir, kalıp ve kalıp iskelesi, perdah işleri), duvar işleri, perde yalıtımı işleri, perde dolgu işleri, elektrik planşe borulama tesisatı işlerinin yapılmasını kapsar.” ŞEHİR PLANCISI PROF. DR. MEHMET TUNÇER’DEN BALBEY UYARISI Konuyla ilgili haberimizin ardından konuyu değerlendiren Çankaya Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Tuncer, “Bu bölgedeki eski kadastral parsellerde apartmanlaşma yerine tarihi çevre ile uyumlu küçük parsellerde 2-3 katlı ve sokak siluetini koruyacak yeni yapılar yapılaşmalıdır” diye konuştu. (Çankaya Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Tunçer, Balbey’deki yeni yapılaşmada Osmanlı kent dokusunun korunması gerektiğini söyledi.) BALBEY, ŞEHRİN SUR DIŞINDAKİ TARİHİNİN TANIĞI Balbey’in korunması için geçmişte planlama çalışmaları yaptıklarını anımsatan Tunçer, şehrin sur dışına taşındığı tarihi gelişim içinde ticari merkezin Kalekapısı bölgesinde yoğunlaşmaya başladığını belirterek bu bölgenin şehrin odak merkezi olma özelliğini halen koruduğunu söyledi. Bali Bey Camii ile Pazar Hamamının yanı sıra 19 yüzyıldan kalma çınar ağacının varlığını sürdürdüğünü anlatan Tunçer, Antalya kent merkezindeki geleneksel ticaret yapıları olan hanların da bu bölgede toplandığını dile getirdi. GELENEKSEL KENT DOKUSUNUN YOĞUNLAŞTIĞI MAHALLELERDEN BİRİ Antalya’nın geleneksel kent dokusunun günümüze ulaşabilen örneklerinin Kaleiçi, Haşimişcan ve otel ihalesiyle gündeme gelen Balbey mahallelerinde yoğunlaştığını belirten Prof. Dr. Mehmet Tunçer, “Son yıllardaki düzenlemeler ile Hanlar Bölgesi ile Kalekapısı çevresinde özellikle Şarampol caddesi kesiminde yayalaştırma, çevre düzenleme ve onarım çalışmaları yapılmış ise de bu çalışmalar yeterli değildir” dedi. ‘YENİ YAPILAR TARİHİ OSMANLI KENT DOKUSUYLA UYUMLU OLMALI’ Kalekapısı ve Çevresi’nin düzenlenmesi amacıyla Ağustos 1990’da ‘Kalekapısı ve Çevresi Kentsel Tasarım Yarışması’ açıldığını anımsatan Tunçer, “Bu bölge ‘Kentsel Sit Alanı’ niteliğinde ve etkileme geçiş alanındadır. Yapılacak yeni yapıların mimarisi, tarihi Osmanlı kent dokusunun mimari mirası olan Balbey Mahallesi geleneksel konut dokusuna ve mimarisine uyumlu olması gerekir. Cephe düzeni, pencere boyutları, gabari ve yapı malzemesi açısından bu uyum sağlanmalı ve koruma özellikleri devam ettirilmelidir” görüşünü dile getirdi. BALBEY’İN AĞAÇLARI DA KORUNMALI Balbey Mahallesi’ndeki yeni yapılaşmalarla ilgili de değerlendirmede bulunan Prof. Dr. Mehmet Tunçer, parsel büyüklüğüne bakılmaksızın yeni yapıların oturma alanının 130 metrekareyi geçmemesi gerektiğini dile getirdi. Balbey’deki tehvid olanağı bulunmayan 80 metrekareden küçük parsellerde konut olarak yapı inşa edilemeyeceğinin de altını çizen Tunçer, mahalle sınırlarındaki ağaçların da korunması gerektiğine vurgu yaparak, alandaki planlama yaklaşımlarına ilişkin şunları dile getirdi: “Plan üzerinde işaretlenmese dahi, bu alanlarda hiçbir ağaç izin alınmadan kesilemez. Bu alanlardaki parseller de 1/200 ölçekli ağaç rölövesi yapılmadan Belediyece kesin imar durumu verilemez. Ağaçların korunumu nedeniyle binanın parseldeki yol ve komşu parsellere yaklaşma sınırları değiştirilebilir.” İlgili haber:  https://www.ozgurifade.com.tr/haber-balbey-mujdesinden-otel-ihalesi-cikti-3638#google_vignette