Brüksel'de Türkiye-Finlandiya-İsveç Buluşması

Bir sonraki NATO zirvesinin 11-12 Temmuz tarihlerinde Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta yapılacağını duyuran NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, bu zirveden önce İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya katılmasını umut ettiklerini açıkladı. Cumhurbaşkanı Sözcüsü İbrahim Kalın ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Burak Akçapar'dan oluşan Türkiye heyeti, bugün Brüksel'deki NATO karargahında İsveç ve Finandiya heyetleriyle bir araya geliyor. Toplantıda, "terörle mücadele, suçluların iadesi ve terör örgütlerinin her türlü faaliyetlerinin yasaklanmasını içeren Üçlü Mutabahat Muhtırası çerçevesinde atılan adımlar" değerlendirilecek. Krizin aşılması ve iki İskandinav ülkesinin NATO üyeliklerinin 11-12 Temmuz'da Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta yapılacak NATO zirvesine yetişmesi için diplomasi trafiği hızlandı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg Ankara, Helsinki ve Stockholm'u birbiri ardına ziyaret ederek, önce müzakerelerin yeniden başlaması ardından da Türkiye'nin "Finlandiya'yı ayrı değerlendirmeye hazırız" önerisine rağmen, her iki ülkenin de NATO üyeliğinin birlikte değerlendirilmesi için çalıştı. Stockholm'de dün yapılan AB Savunma Bakanları toplantısına katılan Jens Stoltenberg, burada Başbakan Ulf Kristersson ile düzenlediği ortak basın toplantısında "her iki ülkenin de Haziran ayında imzalanan Üçlü Mutabakat Muhtırası'ndaki taahhütlerini yerine getirdiğini" belirterek, "Artık onay zamanı geldi" dedi. "Elimizde pek çok detayla Brüksel'e gidiyoruz" İsveç Başbakanı Ulf Kristersson da, terörle mücadele konusunda İsveç Parlamentosu'nda bugün bir yasanın görüşüleceğini hatırlatarak, bu yasaya "terör örgütlerine üye olmanın ve finans sağlamanın" yasaklanacağını açıkladı. Yasanın bugün görüşüldükten sonra, NATO zirvesinden önce 1 Haziran'da yürürlüğe gireceğini bildirdi. Kristersson, "Brüksel'deki 3'lü görüşmeye elimizde çok malzemeyle gidiyoruz. Terör yasası artık çok daha belirgin. Bu yasayla ilgili tüm detayları sunacağız. Uzun süre terör örgütlerinin eylemlerini ve finans kaynakları konusunu ciddiye almadık. Artık ciddiye alıyoruz" dedi. Finlandiya ve İsveç kararı ayrılacak mı? Finlandiya'nın İsveç'ten ayrı değerlendirilmesi konusunda Genel Sekreter Stoltenberg Ankara ziyaretinin ardından, "NATO bunu istemiyor. Biz her iki ülkeyi birlikte istiyoruz. Ama bu karar bizim değil. Türk parlamentosunun ulusal kararıdır" diyerek açık kapı bırakmıştı. Stoltenberg dün İsveç'te yaptığı açıklamada ise daha farklı bir dil kullanarak, "Ben hem Genel Sekreter olarak, hem de şahsen, İsveç'in de Finlandiya ile girmesi için büyük çaba gösteriyorum. Bu benim en önemli, bir numaralı gündemim. Vilnius zirvesinden önce de bunu sonuçlandırmak istiyorum. İsveç de Üçlü Mutabakat Zaptı kapsamındaki taahhütlerini yerine getirdi ve onay sürecini tamamlamanın zamanı geldi. Sürecin kısa sürede tamamlanmasını bekliyorum" diye konuştu. Stoltenberg basın toplantısında, "Burada soru İsveç NATO'ya katılacak mı sorusu değil, ne zaman katılacağıdır" diyerek İsveçlilere güvence verdi. Kristersson ise aynı konuya ilişkin sorulara müzakerelerin bile başlamış olmasını önemsedikleri yanıtını vererek, şöyle konuştu: "Beklentiler temelde yüksek değil, sadece yeniden başlamak ve iyi bir diyalog kurmak istiyoruz. Bu daha önce söylediğim bir şey, tartışmaların durdurulduğu bazı sorunlu haftalar geçirdik, bu yüzden toplantıların yeniden başlaması iyi bir gelişme. Bu aşamada Türkiye'ye söylenecek çok şey var, özellikle terör yasası artık çok daha belirgin. Bizim temel hedefimiz, İsveç ve Finlandiya'nın Vilnius Zirvesi ile birlikte NATO'ya katılmasıdır." Macaristan onaylayacak Stoltenberg ve Kristersson iki ülkenin İttifak'a girişini veto eden diğer ülke Macaristan'ın ise, parlamentosunda bu konuyu görüşmeye başladığı, önümüzdeki bir-iki hafta içinde Macaristan'ın da onay vermesini beklediklerini bildirdi. Helsinki ve Stockholm'da hafta başından bu yana temasta bulunan Macaristan heyeti ise, prensipte bu ülkelerin NATO'ya katılmasına karşı olmadıklarını ancak, bu ülke siyasetçilerinin kendilerine "hakarete varan eleştirilerde" bulunduğu için tereddüt ettiklerini dile getiriyor.   Stoltenberg Vilnius Zirvesi'nin tarihini açıkladı Stoltenberg, iki İskandinav ülkesinin NATO'ya girişine ilişkin diplomatik turlarını tamamlayarak, tarafların Brüksel'de toplandığı gün Litvanya'nın ev sahipliğinde yapılacak bir sonraki NATO zirvesinin yapılacağı tarihi de açıkladı. NATO Devlet ve Hükümet Başkanları'nın bir sonraki toplantısının 11-12 Temmuz 2023 tarihlerinde Vilnius'ta yapılacağını duyurdu. Açıklamasında, "Soğuk Savaş'tan bu yana en karmaşık ve öngörülemeyen güvenlik ortamıyla karşı karşıyayız. Vilnius'taki toplantı, Müttefik Devlet ve Hükümet Başkanları için caydırıcılığımızı ve savunmamızı güçlendirmek ve savunma harcamalarındaki önemli artışları gözden geçirmek ve Ukrayna'ya desteğimizi sürdürmek için daha fazla adım üzerinde anlaşmak için bir fırsat olacaktır. Stratejik rekabetin arttığı bir çağda, Avrupa ile Kuzey Amerika arasındaki NATO'daki transatlantik bağ, bir milyar vatandaşımızın güvenliği için elzem olmaya devam ediyor" dedi. Üye olmadan NATO'nun büyük tatbikatına katılıyorlar NATO üyelik süreçleri henüz devam etse de 2014 yılından bu yana NATO'nun askeri ve politik kadrolarına entegre olan İsveç ve Finlandiya, ittifakın diğer 30 üyesiyle birlikte, 9-15 Mart tarihleri arasında Kriz Yönetimi Tatbikatı'na (CMX 2023) katılacak. NATO'dan yapılan açıklamada, "30 NATO ülkesi ve 2 "konuk" ülke (Finlandiya ve İsveç), ittifakın askeri ve politik düzeyde istişare ve karar alma prosedürlerini test etmeyi amaçlayan olağan kriz yönetimi tatbikatlarını 23. Kriz Yönetimi Tatbikatı, (CMX 2023) 9-15 Mart tarihleri arasında gerçekleştirilecek" denildi. Tatbikat, ittifak ülkelerinin başkentlerini, Finlandiya ve İsveç'i, NATO karargahlarını ve stratejik komutanlıklardaki sivil ve askeri personeli kapsıyor. NATO yaptığı açıklamada, önceki sürümlerde olduğu gibi CMX 2023'ün herhangi bir kuvvet konuşlandırması içermediğini söyledi.//Arzu Çakır