Bu sizlerle sanırım üçüncü yazışmamız. Nasıl bir ezber, saplantı ve yanlış anlaşılma var ki sürekli aynı hataları tekrar ediyorsunuz.! Sizler adına ben üzülüyorum artık. Lütfen bu mesajımı yönetim kurulu başkan ve üyelerine, Faaliyet raporlarından sorumlu arkadaşlara iletiniz. Biraz uzun olacak ancak daha iyi anlaşılması için olabildiğince ayrıntılı anlatmak zorunda kalacağım.. Aracılığınızla diğer İzmir Büyükşehir şirketlerine ve yazımda adı geçen kişilere de BCC yapacağım. Yani “sana söylüyorum kızım, sen anla gelinim” yazısı olacak. Sırf bu gereksiz ısrar yüzünden araştırmalarım için çok değerli zamanımı çalıyorsunuz… İşte bu yüzden yazıyı makale haline getirip, bloğumda ve ilgili sitelerde yayınlayacağım.
Hala BİT- Belediye İktisadi Teşebbüsleri (şirketleri) yöneticilerinden her kim; “Mali tablolarımızı her yıl Sayıştay ve Çevre Şehircilik Bakanlığına gönderiyoruz, oradan isteyin” cevabını verip, taleplerimin/ söylediklerimin aksini savunuyorsa, lütfen bana adres gösterdiği siteye gidip, kendi şirketiyle ilgili mali tabloları ve 6102 TTK’na göre hazırlamaktan sorumlu olduğu Faaliyet raporlarını bulsun, sayfadan alıntı yapsın, hatta mümkünse sayfanın fotoğrafını çekip göndersin.
Şirketlerin Faaliyet raporlarını Sayıştay veya ÇŞB- Çevre Şehircik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na gönderme sorumluluğu yok. Şirket Genel kurulunda görüşüp onayladıktan sonra belediye meclisinde görüşülerek oylanır ve İzmir BB (bağlı olduğu belediye) Faaliyet raporu içine 5393 ve 5018 sayılı kanunların ilgili maddeleri gereğince eklenir. Ayrıca şirket ve belediye web sitesinde tüm raporlar kamuoyu ile paylaşılır. Ancak görüyorum ve şahit oluyorum ki çoğu BİT 6102’ye göre Faaliyet raporu hazırlamıyor. (Sayıştay raporlarında da yazılı.) Birçok belediyede Şirket Faaliyet raporları ve Mali tabloları belediye meclisinde görüşülmüyor. (Meclis tutanakları içinde yok.) Ancak meclis üyeleri önlerine getirilmeyen ve onaylamadıkları şirket Faaliyet raporları ve mali tablolarına rağmen, sermaye artışı talepleri için oy kullanıp onay veriyor. Çünkü eğitimsizler ve haberleri yok. Ben olsam oylamaya bile katılmam.
Bakınız sizlere özel bir bilgi daha vereyim. Bundan yaklaşık 5-6 sene önce Yerel Yönetimler konusunda araştırmalara başladığımda, Bursa BB’nin Faaliyet raporu web sitesinde yoktu. Şirketlerinin bilgisi zaten yoktu. Hatta birçok şirketin web sitesi bile yoktu. Kendilerine gönderdiğim e-posta ile bu eksiklerini hatırlattım. Geri dönüp teşekkür ettiler. Sonraki yıllarda eski faaliyet raporlarını sitelerine koydular. Ancak arzu edilen seviyede değildi. Strateji Dairesi başkanı sayın İbrahim AY beni aradı. (Kendisi aynı zamanda bir araştırmacı ve akademisyen.) Ayrıntılı birkaç kez görüştük. 2022 yılı Faaliyet raporu tam da istenilen seviyeye geldi. Lütfen Bursa BB sitesine girip bakınız. Hem e-posta ile hem de telefonla arayarak teşekkürlerimi ve tebriklerimi ilettim. Sayın İbrahim Ay telefonda bana şöyle söyledi; “Baybars bey geldiğimiz noktada gerek telefonla, gerekse yazılarınız ve e-posta mesajlarınızla katkınız çok büyük oldu. Biz teşekkür ederiz.” Gurur duydum.
Bakınız kendisini tanımam, yüz yüze hiç görüşmedik, belediyeye gitmedim. Eğitim vermedim. Kitaplarımı ve makalelerimi okumuşlar, hatta BİT’ler hakkında yazdığım akademik makalemi okumuş, Bursa BB de makale içinde analiz edildiği için üzerinde konuştuk. (Özür dileyerek söylüyorum ama bu makaleyi BİT’ler ve Belediye üst yöneticilerinden okuyup anlayabilecek kişi sayısı %50’yi bulmaz.)
Aynı şekilde Eskişehir BB de geçmiş yıllar şirketlerinin mali verileri ve personel bilgileri olmadığı için e-posta adresime excel tablosu halinde gönderip, eksiklikleri ileriki tarihlerde hazırlayacakları Faaliyet raporlarında gidereceklerini bildirip teşekkür ettiler. Hatta onlar da akademik makalemi inceleyeceklerini belirterek teşekkür mesajı gönderdiler.
Belediye meclisinde görüşülüp onaylanarak yayınlanan Faaliyet Raporlarında geçmiş tarihli düzeltme yapılamayacağı için Bursa ve Eskişehir Büyükşehirlerinin 2021 ve öncesi Faaliyet raporlarıyla 2022 yılı Faaliyet raporlarını lütfen inceleyiniz. Aradaki farkı çok net göreceksiniz. İşte bu sorumlu vatandaşlık ve yönetişim örneğidir diye düşünüyorum. Yukarıdan bakan, dediğim dedik, herşeyi ben bilirim egosu içinde olanlar asla başarılı olamaz ve kendilerini geliştiremez. Her lafın başına koydukları ŞEFFAFLIK VE HESAP VEREBİLİRLİK de slogan olmaktan öteye geçemez.
Tüm yazılarımda altını çizdiğim gibi şu veya bu partili belediyecilik yoktur. Liyakatli kişilerden oluşan sorumlu belediyecilik vardır. Birisi AK PARTİ, diğer CHP’li belediye olsa da akıl ve mantıkla doğrusunu bulmuş, eksiklerini düzeltmiş böyle yöneticilere, hiçbir zaman olmadığı kadar bugünlerde çok daha fazla ihtiyacımız var.
Bunun yanında hiç görüşmediğim halde Yalova, Erzincan ve Çanakkale belediyeleri de bazı eksikliklerine rağmen Faaliyet raporları içinde şirketlerinin mali verilerini yayınlıyor. Bu belediyelerin faaliyet raporlarından örnekler verelim;
Erzincan belediyesi, şirketlerin çalışan sayılarını vermese de faaliyet raporunda tüm şirketlerinin 2018 ve 2021 yılı Bilanço ve Gelir tablolarını yayınlamış.
Yalova belediyesi, hem belediyenin, hem de şirketlerinin Engelli- Hükümlü- Terör mağduru sayıları dahil Bilanço ve Gelir tablolarını yayınlamış. İdeali budur.
Çanakkale belediyesi, şirketlerin Gelir tablosunu yayınlıyor ama Bilançolarını ve çalışan sayılarını yayınlamamış.
Kütahya belediyesi, 2018 Faaliyet raporunda olmasa da, 2021 yılı Faaliyet raporunda şirketlerinin Bilanço ve Gelir tablolarını yayınlıyor ama çalışan sayıları yok.
Bir de dün görüştüğüm Giresun belediyesi şirket yöneticisi sayın Mustafa Özyılmaz gibi efendi ama Belediye mevzuatından hiçbir haberi olmayanlar var. “Ben mali müşavirim, şirketlerin mali verilerini önümüze gelen kişilerle paylaşamam. Sizi tanımıyorum. Bir ara Giresun’a gelin tanışalım bu bilgileri verip veremeyeceğime karar vereyim” gibi tuhaf öneride bulundu. Kendisine mali müşavirlik yaptığı şirketlerin bilgilerini değil, kamu kaynağı kullanan ve yasalar gereği yayınlamak zorunda olduğu bilgileri talep ettiğimi söylesem de, dinlemeyip bana KVKK- Kişisel verileri Koruma Kanunu’nu bilmediğimi hatırlattı. Kendisi bilmiyor farkında değil. Sanki ben şahsi dosya veya şirketin özel bir sözleşmesini istemişim! Tüm Giresun belediyesi böyle düşünüyorsa ciddi eğitime ihtiyaçları var..
Kısaca kendisini geliştirip her yıl daha iyisini yapmaya çalışan belediyeler ve liyakatli yöneticiler ile “ustamdan böyle gördüm” diyerek her yıl kopyala yapıştır Faaliyet raporu hazırlayıp görev savan ve kendisini geliştirmeyi düşünmeyen yöneticiler ve hesap sormayan/ takip etmeyen belediye başkanları var.
Konumuza gelirsek;
SORU: Sayıştay web sitesinde bulunduğunu ısrarla iddia ettiğiniz, şirketiniz/ BİT’lerin Faaliyet raporlarını ve Bilanço- Gelir tablolarını ben neden göremiyorum?
1. Çünkü Sayıştay ve Çevre Şehircilik Bakanlığı, kendisine gönderilen şirket faaliyet raporlarını yayınlamak zorunda değildir. Böyle bir görevi yok. Bu görev/ sorumluluk şirketlere aittir. Web sitesinde BTH- Bilgi Toplumu Hizmetleri bölümü bu yüzden vardır. Örnek çok ama İBB Belbim AŞ’nin BTH bölümü aklıma gelen ilk örnek.
2. ÇŞB kendisine gelen mali bilgiler ve raporları inceler mi bilemiyorum ama asıl görevi, tümünü sentez edip genel rapor çıkartmak olsa da, tüm şirketlerden/ BİT’lerden gelmediği için, ne BİT sayısını biliyor, ne de bugüne kadar hazırladığı böyle genel rapor var. Size özel olarak adını veriyorum. Santral bağlıyor. Lütfen görüşün. Çevre Şehircilik bakanlığında Faaliyet raporlarından sorumlu şube müdürü sayın E. D. (İznini almadığım için ismini açıklayamıyorum.) Ben görüştüm ve verdiği cevap şu; “Baybars bey elinizdeki bilgiler, bizim elimizdekilerden çok daha fazla. Biz BİT’ler bazında gelen bilgileri yayınlamayız.”
NOT: Belki Cimer’den talep etsem temin edebilirim ama binden fazla mesaj atmam lazım. Mantıksız. Hayırdır kardeşim diye sorarlar.! O bilgiler de ne zaman gelir bilemem. En son gönderdiğim başvuruma bir yıl sonra cevap geldi.
3. Sayıştay web sitesinin adresi doğrudur. Bu siteye girdiğinizde Belediyeler- KİT- YİKOB- Kalkınma Ajansı- SG Kurumları- Özel İdareler vs. başlıklar vardır. Bir de Genel Değerlendirme ve Raporlar bölümü var. Ancak ne BİT bazında, ne de genel olarak BİT’ler bazında genel veya özel rapor yoktur. Çünkü onlar da kaç tane BİT var bilmiyor. Eğer bilseler de şirket bazında yayınlamazlar. Yaklaşık 4.000 şirketi nasıl yayınlasınlar? Benim bilemediğim hangi rapor veya alt başlık var lütfen gönderebilir misiniz?
4. Sayıştay yıl içinde belediyeleri denetleyen denetçiler aracılığıyla bazı BİT’lerin de denetimini yapar. Bazı BİT’leri de merkezde gönderdikleri raporları üzerinden denetler. Uygun bulduklarını da o yılın denetlenen “BELEDİYELER VE BAĞLI İDARELER” bölümünde web sitesinde rapor olarak yayınlar. Yayınlamış olduğu raporlarda mutlaka şirketin Bilanço ve Gelir tablosu ile Personel sayıları ayrıntılı olarak verilir. İşte benim çalışmalarım için BİT’ler hakkında talep ettiğim tüm bilgiler bu denetim raporlarında yazılı olan bilgilerdir. Çoğu Sayıştay raporunda Engelli- Hükümlü- Terör mağduru sayısı yok. Ancak denetim raporlarının bazılarında olmadığı BULGU/ ELEŞTİRİ olarak yer almış.
SONUÇ;
Konu bu kadar net olup, yasalar tartışmaya yer vermeyecek kadar açık olduğu halde, hala meseleyle boğuşmaya kalkıp beni ve üst yöneticileri yanıltmaya çalışmanın, okuyup araştırmadan sırf cevap olsun diye birilerinin lafına kanarak türlü bahanelerin arkasına sığınmanın kimseye yararı olmaz. Komik duruma düşülebilir. Yakışmaz. Ben bu kişilerin amiri olsam kifayetsizlik/ yetersizlik nedeniyle iş akdini fesih ederim.
Ayrıca yaptığım araştırmalar sonrası her belediyenin insan kaynakları ve mali hizmetler bölümü dahil üst yöneticilerine eksik bilgileri için defalarca e- posta mesajları gönderirim. Geri dönüş %5 bile değildir. Galiba şöyle düşünüyorlar; Biraz daha yazar sonra vazgeçer. Yanılıyorlar..
Umarım meseleyi gayet net olarak ifade edebilmişimdir.
Sevgiler ve saygılar sunuyorum.
Ahmet Baybars GÖĞEZ