Ardahan’da 2 milyon metrekare meraya altın ve bakır madeni!

Yusuf Yavuz Ardahan’ın Göle ilçesine bağlı Büyükaltunbulak köyünde mera ve tarım arazisi niteliğindeki yaklaşık 2 milyon metrekarelik arazide maden ruhsatı verildi. TMSF’nin el koyduğu Koza Altın İşletmeleri tarafından bölgede açılması planlanan altın ve bakır madeni için geçtiğimiz Aralık ayında ÇED süreci başlatıldı. Yöre halkının hayvancılık yaptığı meralar ve yüzey suları madencilik tehdidi altında. Madenciliğe açılması planlanan arazi, Ardahan-Kars-Iğdır ve Ağrı’yı kapsayan 1/100 Bin Ölçekli Çevre Düzeni Planında kullanım sınırlaması getirilen Ekolojik Öneme Sahip Alan, Tarımsal Arazi Kullanımları ve Çayır Mera kullanımı için ayrılan bölgede yer alıyor. Proje faaliyete başlarsa üç yıl içinde yaklaşık 463.685 ton kazı yapılması planlanıyor. Bölgeden çıkarılması planlanan kazı malzemesinin cevher zenginleştirme işleminin, Koza Altın’a ait Gümüşhane’deki Mastra Altın Madenine taşınarak bu tesiste yapılacağı kaydediliyor. Türkiye’nin önemli hayvancılık merkezlerinden biri olan Kuzey Anadolu’nun verimli meralarında altın ve bakır madeni açılması planlanıyor. Koza Altın’ın yaklaşık 2 milyon m2’lik ruhsat sahasına sahip projesi için ÇED süreci başlatıldı. TÜRKİYE’NİN YAYLASINDA ALTIN VE BAKIR MADENİ   Ardahan’ın Göle İlçesine bağlı Büyükaltunbulak köyünde açılması planlanan maden işletmesi, çevre köylerin yaşam alanlarını da etkileyecek. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun el koyarak Kayyum atadığı şirketlerden Koza Altın İşletmeleri tarafından uygulanması planlanan “S: 200705420 Ruhsat Nolu Altın-Bakır Madeni Açık Ocak İşletmesi” projesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 18 Aralık 2023 tarihinde ÇED sürecinin başladığını duyurdu. YAKLAŞIK 2 MİLYON M2’LİK RUHSAT ALANI Yaklaşık 2 milyon m2’lik (1.959,15 ha) ruhsat sahasına sahip olan altın ve bakır madeninde ilk etapta 150 bin m2’lik alanda açık ocak işletmesi açılması planlanıyor. Proje kapsamında 18 bin m2’lik geçici cevher depolama alanı ile 20 bin m2’nin üzerinde bitkisel toprak depolama ve geçici pasa alanı kullanımı öngörülüyor. İlk etapta 3 yıl (36 ay) süreceği belirtilen madencilik faaliyetinin, yürütülen arama çalışmalarının olumlu sonuç vermesi durumunda uzatılabileceği belirtiliyor. ÇEVRE DÜZENİ PLANINDA EKOLOJİK ÖNEME SAHİP MERA ALANI Madenciliğe açılması planlanan arazi, Ardahan-Kars-Iğdır ve Ağrı’yı kapsayan 1/100 Bin Ölçekli Çevre Düzeni Planında kullanım sınırlaması getirilen Ekolojik Öneme Sahip Alan, Tarımsal Arazi Kullanımları ve Çayır Mera kullanımı için ayrılan bölgede yer alıyor. Maden işletmesi açılması planlanan sahaya 146 metre uzaklıktaki Şimşimik Deresi ise yayla konumundaki bölgenin yüzey akışlı su kaynaklarından biri. ÇED RAPORUNDA ‘TARIMA ELVERİŞSİZ ARAZİ’ OLARAK TANIMLANMIŞ   Projeyle ilgili hazırlanan ÇED başvuru dosyasında, maden işletmesi açılması planlanan arazinin toprak işlemeli tarıma elverişsiz olduğu görüşüne yer verilerek şöyle deniliyor: “Proje alanının arazi kullanım kabiliyeti; VI: Toprak işlemeli tarıma elverişsiz araziler vasfındadır. Proje alanı arazi varlığı haritasında yapılan çalışma sonucunda mera alanında kaldığı gözlemlenmektedir.” (Yaklaşık 2 bin rakımlı Ardahan yaylaları önemli bir arıcılık ve hayvancılık merkezi olarak biliniyor. Yusuf Yavuz arşivi) ÇIKARILAN MALZEMENİN GÜMÜŞHANE’YE TAŞINMASI PLANLANIYOR Açılması planlanan altın ve bakır madeni işletmesinde üç yıl içinde yaklaşık 463.685 ton kazı yapılması planlanıyor. Kazı neticesinde elde edilecek malzemenin 189.259 ton kısmının cevher, geriye kalan 274.426 ton kısmının ise ekonomik olmayan kaya (pasa) malzemesinden meydana geleceği bilgisine yer veriliyor. Proje kapsamında elde edilecek cevherin Koza Altın İşletmeleri bünyesinde yer alan Gümüşhane’deki Mastra Altın Madeni’ne nakledilerek zenginleştirme işleminin burada yapılacağı bilgisine yer verilen Proje Tanıtım Dosyası’nda, “Bu proje ile S:200705420 ruhsat numaralı Altın-Bakır Madeni Açık Ocak madenciliğinden 0,16 ton Altın, 662 ton Bakır üretimine olanak verecek cevher üretimi yapılması planlanmaktadır” denildi. (Yaklaşık 2 bin rakımlı Ardahan yaylaları önemli bir arıcılık ve hayvancılık merkezi olarak biliniyor. Yusuf Yavuz arşivi)   MADEN PROJESİ EVLERİN 150 METRE YAKININDA Proje tanıtım dosyasında yer verilen bilgilere göre proje alanına en yakın konutla 150 metre mesafede yer alıyor. Büyükaltunbulak köyünün yanı sıra Durucasu, Koyunlu, Kuytuca ve Gevrik köyleri de projeden etkilenecek köyler arasında yer alıyor. ÜRETİM SIRASINDA PATLATMA YAPILACAK Toplam 14 personelin çalıştırılacağı belirtilen madencilik faaliyetleri sırasında patlatma yapılacağı bilgisine de yer verilen Proje Tanıtım Dosyası’nda, “Üretim faaliyetleri sırasında ayda en fazla 8 defa milisaniye gecikmeli patlatma yapılacaktır. Projede açık ocak işletmesi 1 vardiya olarak düzenlenecektir. Açık ocak üretim sürecinde yapılacak patlatma işlemi için 102 mm çapında, 10,99 metre delik boyunda, 7 adet delik açılacaktır. Her deliğe ortalama 52,84 kg Anfo tipi patlayıcı madde ve 0,5 kg yemleyici (dinamit) ile toplamda 53,34 kg patlayıcı madde konulacak, bu patlayıcıların patlaması için milisaniye gecikmeli tetikleyici kapsüller deliklere yerleştirilecek ve her deliğe 2,86 m sıkılama malzemesi eklenecektir. Patlatma yapılmadan önce sahada gerekli tüm önlemler alınacaktır. En yakın konutta patlatma kaynaklı herhangi bir zarar ziyan olursa tüm masraflar Koza Altın İşletmeleri A.Ş. tarafından karşılanacaktır” ifadelerine yer veriliyor. PROJE ALANI FAY HATTINDA   Proje alanıyla ilgili değerlendirmede bulunan Jeofizik Yüksek Mühendisi Kadir Işık, altın ve bakır madeni açılması planlanan bölgenin Şenkaya-Horasan fay kuşağında olduğuna dikkat çekerek ÇED raporunda proje alanının depremsellik detaylarının geçiştirildiğini savundu. Fay hattının Büyükaltunbulak köyünden geçtiğine işaret eden Işık, 27 Eylül 2022 tarihinde yaşanan 5.3 şiddetindeki depremde bazı evlerin yıkıldığını, bazı evlerin ise zarar gördüğünü belirtti. YÖRENİN ÜNLÜ KAŞAR PEYNİRİ VE MARKA DEĞERİ ZARAR GÖRECEK   Geçtiğimiz ay yöre halkıyla bir araya gelerek projenin yaratacağı riskler hakkında panel düzenlendiği bilgisini veren Işık, altın ve bakır madeni işletmesinin açılması durumunda bölgedeki hayvancılığın ve arıcılığın zarar göreceğini dile getirdi. Kafkas ırkı arılarla bal üretiminin de yaygın olduğunu söyleyen Işık, halkın geçim kaynağının hayvancılık ve buna bağlı süt ürünleri üretimi olduğunu kaydetti. Her yıl Temmuz ayında Göle’de Kaşar Festivali düzenlendiğine işaret eden Işık, süt ürünleri üretiminin ve marka değerinin madencilik projesinden büyük zarar göreceğini dile getirdi. (Göle Kaşar Festivali’nden bir görüntü (Temmuz 2023, Göle Kaymakamlığı arşivi) MADEN PROJESİYLE İLGİLİ BASIN AÇIKLAMASI ENGELLENDİ Projeyle ilgili ÇED raporunda alandan çıkarılacak malzemenin Gümüşhane’ye taşınacağı yönündeki bilginin kandırmacadan ibaret olduğu görüşünü savunan Işık, Erzincan İliç’te de benzer bir durumun yaşandığını dile getirdi. Altın ve bakır madeni projesiyle ilgili 24 Şubat 2024 tarihinde Göle ilçesinde basın açıklaması yapmak istediklerini ancak yetkililerin izin vermediğini de dile getiren Işık, kendilerine seçim sürecine zarar verilmemesi yönünde bir gerekçe gösterildiğini söyledi. (Yöre köylerinde yapılan bilgilendirme toplantısından görüntüler. Fotoğraflar: Jeofizik Yük. Müh. Kadir Işık arşivi)