Hayaller ‘Sakin Şehir’, gerçekler moloz deposu!

Yusuf Yavuz   Antalya’nın Döşemealtı ilçesine bağlı Yeşilbayır Mahallesi’nde bulunan yaklaşık 100 dekarlık otogar arazisi, kentin yeni moloz döküm sahası olacak. Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin Kasım ayı Meclis Toplantısının gündemine sunulan teklif yazısında, Kepez-Kızıllı’daki hafriyat döküm sahasının kente uzak olduğu gerekçe gösterilerek Döşemealtı’ndaki lojistik şirketlerinin bulunduğu bölgedeki otogar arazisinin yeni hafriyat döküm sahası olarak işletmek ve işlettirmek üzere belediye iştiraklerinden Antalya Sosyal Hizmetler A.Ş’ye verilmesi talep edildi. Yeşilbayır Mahallesi sınırlarında 9425/1 parselde yer alan 99.690 m2’lik taşınmazın mülkiyeti, Ekim 2016’da otogar yapılmak üzere Döşemealtı Belediyesi tarafından Büyükşehir Belediyesi’ne devredilmişti. Teklifin Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nden geçmesi durumunda turizm kenti Antalya’nın en işlek yollarından biri olan Akdeniz Bulvarına bitişik alan moloz yığınlarıyla dolacak. Yeşilbayır Mahallesi, Büyükşehir Belediyesi tarafından dâhil olunan Citta Slow (Sakin Şehir) ağı için pilot uygulama alanı olarak seçilmişti. Antalya-Burdur karayolu üzerinde, Akdeniz Bulvarı’na bitişik olan yaklaşık 100 bin m2’lik arazi Antalya’nın yeni hafriyat döküm sahası yapılmak isteniyor. Döşemealtı-Yeşilbayır Mahallesi sınırlarında bulunan 9425/1 parselde kayıtlı arazinin tapu kayıtlarında “otogar alanı” şerhi bulunuyor. ARAZİ 2016’DA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNE DEVREDİLDİ Arazi, Döşemealtı Belediyesi’nin mülkiyetindeydi. Antalya için yeni otogar yapılması gündeme gelince söz konusu arazi büyükşehir belediyesine devredildi. 2016 yılında, dönemin Döşemealtı Belediye Başkanı CHP’li Turgay Genç, arazinin tapusunu dönemin Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı AKP’li Menderes Türel’e verdi. AKP’Lİ TÜREL, CHP’Lİ BAŞKANA TEŞEKKÜR ETMİŞTİ CHP’li Turgay Genç’e teşekkür eden Türel, 18 Ekim 2016 tarihinde yapılan tapu devir töreninde, “Bir iktidar muhalefet işbirliğinin hizmet noktasında en güzel örneğinin verildiğini herkese göstermek adına çok önemli o yüzden de size teşekkür ediyorum” ifadelerini kullanmıştı. YEŞİLBAYIR CİTTA SLOW İÇİN PİLOT MAHALLE SEÇİLDİ Daha sonra mevcut otogarın bulunduğu alanın AVM’yi de içeren ticari alana dönüştürülmesi, yeni otogarın ise Döşemealtı’ndaki arazide inşa edilmesi için yapılan plan değişikliği, meslek odalarının açtığı dava sonucu Antalya 1. İdare Mahkemesi tarafından Ekim 2019’da iptal edildi. Antalya’nın en işlek yollarından biri olan Akdeniz Bulvarı’ndaki otogar arazisi, Citta Slow (Sakin Şehir) için pilot uygulama alanı seçilen Yeşilbayır Mahallesi sınırlarında yer alıyor. CİTTA SLOW’A SPONSOR OLAN BELEDİYE YILDA 3500 EURO ÖDEYECEK Geçtiğimiz Temmuz ayında merkezi İtalya’da bulunan Uluslararası Citta Slow Ağı’na dâhil olmak için harekete geçen Antalya Büyükşehir Belediyesi, Citta Slow için sponsor olmak ve yıllık 3500 Euro’luk aidat ödemek amacıyla Başkan Muhittin Böcek’e yetki verilmesini talep etmişti. Plan ve Bütçe Komisyonu tarafından hazırlanan ve Büyükşehir Meclisi tarafından onaylanarak kabul edilen teklifte, “Antalya, tarihi ve doğal güzellikleriyle ünlü, kültürel mirası ve yaşam kalitesiyle dikkat çeken bir kenttir. Belediyemiz, tüm hizmetlerinde bu zenginliği koruma ve geliştirme misyonuyla hareket etmektedir. Antalya’nın Cittaslow Metropol olması, kentin sadece bir turistik mekân olarak değil, aynı zamanda yaşanabilir bir şehir olarak da öne çıkmasını sağlayacaktır. Cittaslow Metropol Projesi kapsamında iş birliği yapmak amacıyla Cittaslow Birliği ile resmi bağ kurulması gerekmekte, bunun için Belediyemizin Cittaslow Destekçisi (Supporter) olacağını beyan etmesi ve üyelik şartlarını sağlayarak Cittaslow tüzüğü tarafından belirlenen yıllık 3500 Euro aidatını ödemesi gerekmektedir” ifadelerine yer verildi.  (Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek, sponsorluk teklifinin Mecliste onaylanmasının ardından önce Citta Slow Türkiye Koordinatörü, ardından ise 25 Ekim 2024 tarihinde Roma’da yapılan ve ekibiyle birlikte katıldığı toplantıda, Cittaslow Uluslararası Genel Başkan Yardımcılığı’na seçildi…) BELEDİYE SPONSOR, BÖCEK GENEL BAŞKAN YARDIMCISI OLDU Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek, sponsorluk teklifinin Mecliste onaylanmasının ardından önce Citta Slow Türkiye Koordinatörü, ardından ise 25 Ekim 2024 tarihinde Roma’da yapılan ve ekibiyle birlikte katıldığı toplantıda, Cittaslow Uluslararası Genel Başkan Yardımcılığı’na seçildi. BAŞKAN BÖCEK: ‘CİTTA SLOW İLE ANTALYA ROL MODEL OLACAK’ Türkiye’nin Cittaslow hareketine uluslararası platformda katkılarını genişletmeyi hedeflediklerini belirten Başkan Böcek, burada yaptığı konuşmada “Bu önemli görevi üstlenerek, Antalya’nın sürdürülebilir kentsel gelişim konusundaki kararlılığını ve Türkiye Cittaslow ağı içerisindeki öncü rolünü bir kez daha pekiştirdik. Antalya’nın Cittaslow hareketi çerçevesinde bir rol model olarak sürdürülebilirlik konusunda yeni standartlar belirlemeyi hedefliyoruz” dedi. ‘DOĞA İLE İÇ İÇE, YEŞİL ALANLARLA DOLU BİR BÖLGE OLUŞTURULACAK’ Bu arada Döşemealtı ilçesindeki Yeşilbayır Mahallesi de Citta Slow için pilot uygulama alanı seçildi. Büyükşehir Belediyesi görevlileri, 5 Ağustos 2024 tarihinde Yeşilbayır Mahallesi’nde ilk inceleme gezisini yaptı. Büyükşehir Belediyesi’nin servis ettiği haberde, doğa ile iç içe kültür yürüyüş yolları, bisiklet yolları, dinlenme ve yeşil alanlarla dolu bir bölge oluşturulacağı vurgulandı. YEŞİLBAYIR’DA CİTTA SLOW ÇALIŞMASI Büyükşehir Belediyesi’nin konuyla ilgili haberinde, “Güvenli, üretken ve insan doğasına uyumlu metropol şehirciliğe örnek olma hedefiyle Cittaslow (Sakin Şehirler) Ağı’nda yer alan Antalya Büyükşehir Belediyesi, kriterlere uygun insan öncelikli kent anlayışıyla çalışmalarını sürdürüyor. Cittaslow Ağı koordinasyonuyla Sakin Mahalle (Slow Neighborhood) pilot bölgesi olarak belirlenen Döşemealtı İlçesi Yeşilbayır Mahallesi’nde çalışmalarına başlayan birimler, ilk saha analizi toplantısını gerçekleştirerek sunumlarını yaptı” ifadelerine yer verildi. BİR YANDA SAKİN ŞEHİR, BİR YANDA MOLOZ ŞEHİR PROJESİ Yeşilbayır Mahallesi bir yandan çevreci ve yerel kültürün korunmasına yönelik vurgunun hâkim olduğu Citta Slow için pilot bölge seçilirken, diğer yandan aynı mahalledeki belediyeye ait otogar arazisinin kentin yeni hafriyat döküm sahası yapılmak istenmesi şaşkınlık yarattı. (Konyaaltı-Karaman çayı havzasında yıllardır denetimsiz moloz dökümlerinin önüne geçilemiyor.)  ‘ŞEHRE UZAK DİYE FİRMALAR KIZILLI’YA GİTMİYOR’ Antalya Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 11 Kasım Pazartesi günü yapılacak oturumunda gündeme alınan Emlak ve İstimlak Daire Başkanlığı’nın konuyla ilgili teklif yazısında, Kepez-Kızıllı Mahallesindeki mevcut hafriyat döküm sahasının şehir merkezine uzaklığı gerekçe gösterilerek belediyeye ait otogar arazisinin işletmek ve işlettirmek üzere kurum bünyesindeki Antalya Sosyal Hizmetler A.Ş’ne verilmesi istendi: “Hafriyat sahasının şehir merkezinden uzakta olması nedeniyle hafriyat firmalarının ve hafriyat taşıyıcılarının mevcut döküm sahasına gitmeyip gelişigüzel alanlara döküm yaptığı, çevre ve görsel kirliliğin oluştuğu, bu nedenle çevre ve görsel kirliliğin önüne geçilmesi, hafriyat atıklarının yeniden değerlendirilmesi adına merkeze daha yakın, mülkiyeti Antalya Büyükşehir Belediyemiz adına kayıtlı Döşemealtı Yeşilbayır Mahallesi 9425 ada, 1 parsel numaralı taşınmazın 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun 26. Maddesine göre işletmek/işlettirmek üzere Antalya Sosyal Hizmetler Anonim Şirketi’ne verilmesi talep edilmektedir. Bedel ve süresinin belirlenerek karara bağlanmak üzere Antalya Büyükşehir Belediye Meclisine havalesini arz ederim.” BELEDİYELERDE YETKİ VAR, DENETİM VE YAPTIRIM YOK ‘Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’ne göre, hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atığı üretenlerin bu atıkları, taşıma izni almış nakliye araçlarıyla izinli depolama sahalarına taşımak veya taşıttırmakla yükümlü. Yönetmelik, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile belediyeler ve mülki amirlere yetki veriyor. Bakanlık, yönetmelik hükümlerinin uygulanıp uygulanmadığına ilişkin denetim yetkisini il özel idareleri ile belediyelere devredebiliyor. Antalya’nın da içinde bulunduğu 8 büyükşehir belediyesine (Ankara, Antalya, Bursa, Gaziantep, İstanbul, Kocaeli, Sakarya ve Trabzon) yetki verildi. Yetki devri yapılan belediyeler, yönetmelik hükümlerine aykırı biçimde hafriyat dökümünü denetleme ve cezai yaptırım uygulama yetkisine sahip. Ancak bu yetkinin yeterince kullanılmadığı ve gelişigüzel hafriyat dökümünün önüne geçilememesi Sayıştay raporlarına da yansımıştı. (Konyaaltı-Karaman çayı havzasında yıllardır denetimsiz moloz dökümlerinin önüne geçilemiyor.) DENETİMSİZ HAFRİYATTA RİSKLER BÜYÜK, CEZALAR YETERSİZ Sayıştay’ın 2022’de yayımladığı Taşkın Risk Raporu’nda, özellikle dere yataklarına hafriyat dökülmesiyle ilgili uygulanacak yaptırımlar konusunda sorunlar yaşandığına işaret edilerek, şu ifadelere yer verilmişti: “Müdahalede bulunan tespit edilemediği takdirde yaptırımların uygulanabilmesi söz konusu olamamaktadır. Yaptırımlarla ilgili bir diğer husus caydırıcılık konusudur. Kabahatler Kanunu’na göre kesilen cezalar çevreye verilen zarar ve sebep olunan taşkın riskine göre oldukça hafif kaldığı gibi söz konusu eylemin tekrarlanmasını engelleyecek caydırıcılıktan da uzaktır. Çevre Kanunu’nun 20’nci maddesinde belirtilen cezalar görece daha ağır olduğundan müdahaleler hakkında bunların uygulanması, yapılan eylemlerin tekrarlanmamasının sağlanabilmesi açısından önem arz etmektedir.”