Kara çarşamba... Borsa neden çakıldı... Düşüş sürecek mi

Borsaların 2022 yılı ortasından itibaren neden yükseldiğine önce bir bakalım, bunun için filmi biraz geriye saralım. TC Merkez Bankası'nın bankaları düşük faiz ile fonlaması, genişletici para politikalarının etkisi ve kur korumalı mevduat nedeniyle, kurdaki yükseliş beklentilerinin azalması üzerine dolaşımda bollaşan TL gidecek adres aradı ve para, hisse senetleri piyasası olan Borsa İstanbul'a aktı. Böylece özellikle 2022 yılı sonundan itibaren başlayan 'yılsonu rallisi' dediğimiz yükseliş trendi yılbaşından sonra da devam etti. Borsaya TL bazlı değil, USD (ABD Doları) bazlı olarak bakarsak- ki ben yıllardır bu şekilde analiz yapılmasının daha doğru sonuçlara verdiğini net olarak gördüm. SORU ŞU: BORSA DOLAR BAZINDA UCUZ MU PAHALI MI? Bu soruya filmi daha da geriye sararak yanıt arayalım. BIST 100, 2022 yılı başında ani kur artışları ile yaşanan şoklar nedeniyle dolar bazında 1,17 cente kadar inerek dibi gördü. BIST 100 endeksinin 2013 yılında dolar bazındaki zirvesinin 5,10 cent olduğunu hatırlatırsak; borsanın dolar bazında ne kadar ucuz olduğu daha net olarak anlaşılıyordur. Aşağıda verdiğim BIST 100 endeksin USD bazında grafiğini inceleyiniz. Tüm dünya borsaların yükselişleri de düşüşleri de tamamen konjonktüreldir, yükseliş trendi başlar birçok yerde direnç ile karşılaşır, grafik zikzaklar çizer. Hızlı yükselişlerde birden gelen satışlara kâr satışları, hızlı düşerken gelen alımlara da borsada tepki alımları diyoruz. Burada önemli olan trendin ne olduğudur, yani piyasa yükseliş trendinde mi düşüş trendinde mi, bir başka değişle piyasa 'Boğa Piyasası' mı 'Ayı Piyasası' mı? Trend yükseliş trendi ise; kâr satışları olsa da, para girişleri devam eder, böylece yükseliş trendi yine devam edecektir.   Tersi bir durumda; düşüş trendi başlamışsa, her düşüşte tepki alımları gelse de, trend düşüş trendi olduğundan, her yeni zayıf alıcı geldiğinde para çıkışları olacaktır yani güçlü satıcılar piyasanın geneline hakim olacaktır. Kısacası; borsa mantığında trend ne olursa olsun, doğrusal bir çıkış olmadığı gibi, doğrusal bir düşüş de yoktur. Dirençlere USD bazında bakarsak; öncesinde 2,5 cent ve sonrasında 3.10 cent dirençlerine gelindiği zaman aniden satışlar geldiğini ve bunun aslında nedensiz tamamen teknik bir durum olduğunu belirtmek isterim. 3,00 cent bugünkü kurla BIST 100 5.600 endeksi civarına denk geliyor 5.600 seviyelerinin üstünden hisse senetleri piyasasına satışların geldiğini bunun panik yarattığını gördük. Düşüşlere de yükselişlere de bahane ararsak; hem iç hem de dış etkilerden en önemlisi olan küresel piyasalarda yaşanan hareketlilikleri öncelemek gerekiyor. ABD merkez bankası FED'in faiz artışlarına devam edeceği ve yüksek enflasyon beklentisi dünya borsaları için olumsuz durumdur. Yatırım mantığında kural şu: Faiz artarsa borsaya yatırım azalır. Bu teorinin dayanağı, klasik iktisat teorisindeki 'Arz ve Talep' dengesidir. Borsaların yükselişlerde de düşüşlerde de zikzaklar çizmesini, piyasa uzmanları olarak teknik analiz grafikleri ile açıklıyoruz. Teknik analiz dediğimiz ise; kesin çalışan bir kural olmasa da borsanın geçmişinde karşılaştığı destek ve dirençlerin, yani istatistiksel verilerin analizidir. O nedenle ben 3 cent endeks seviyesine gelmeden önce, sosyal medya hesaplarımdan 3.0 cent seviyenin üstünde güçlü bir direnç olduğu için uyarmıştım.   Eğer borsa bu dirençleri test eder ve güçlü bir para giriş ile aşarsa yükseliş devam eder diye de ekledim. Dirençler çok güçlü olsa da, borsa önce geri çekilip sonraki denemelerde de bunu aşabilir, o nedenle düşüşler bazen alım için fırsat kabul edilir. Burada asıl soru yükseliş trendi devam eder mi, etmez mi ? Buna yine dolar bazında bakınca, borsanın zirve yılı olan 2013 yılında Bist 100 endeksinin 5,1 cent seviyeni test ettiğini belirtmiştim. Dolar bazında zirve 5,1 cent olduğuna göre, borsada gerçek bir rekor için henüz çok erken denebilir. Fakat elbette bu demek değildir Bist 100 endeksi dolar bazındaki bu zirveyi kesinlikle test edecek, böyle bir kesin kural yok.   Borsalar riski yüksek, bu nedenle getirisi de götürüsü de yüksek marjlı yatırım enstrümanlarıdır, bu tüm dünyada ABD borsası Dow Jones'ta da böyledir. Borsaya yatırım yaparken hisse senetleri alımında vereceğiniz yanlış bir karar büyük zararlara neden olabilir, o nedenle ben profesyonel yardım almadan borsaya yapılan yatırımların çok kötü sonuçlara neden olduğunu geçmiş tecrübelerimden biliyorum. Bunun dışında vadeli işlemler yani türev piyasalarında kaldıraç etkisi nedeniyle bu enstrümanların çok daha büyük riskler barındırdığını da vurgulamak istiyorum. Burada ben bir yatırım tavsiyesi yapmayacağım, piyasa denilen karmaşık finansal yapıdaki olası riskleri ve olabilecek hadiseler konusunda okuyucuları bilinçlendirmek ve genel piyasa gidişatı hakkında analizlerimi yazacağım. Borsa gibi riski yüksek yatırımlar yapmak istiyorsanız, profesyonel fon yöneticilerinin hazırladığı A tipi yatırım fonlarını tercih etmek çok daha büyük zararlarının önüne geçecektir, daha uzun vadeli yatırım yapacaksınız borsanın kendisine değil, hisse senedi alarak aslında o şirkete ortak olduğunuzu, kâr ve zararın kardeş olduğunu unutmayınız, olabilecek her türlü risk sizindir.//Oda Tv Hasan Basri Akşener