Yaşlılar için afet kapıda

Dünya nüfusunun büyük bölümünde yaşlı oranı giderek artıyor. Türkiye’de de durum farklı değil. Yaşlı nüfus oranı son 5 yılda hızla artarak yüzde 8.5’ten 9.9’a ulaştı. Yani nüfus yenilenme oranı olan yüzde 10’a ulaşmasına sadece 1 puan kaldı. Uzmanlar, yeni politikaları belirlemede bu verileri dikkate almamız gerektiği konusunda uyarıyor. 18 Mart-24 Mart Yaşlılara Saygı Haftası bu sorunlara mercek tutmak için bir fırsat. Hafta nedeniyle Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) İstatistiklerle Yaşlılar 2022 verilerini açıkladı. Buna göre yaklaşık her 4 haneden birinde en az bir yaşlı fert bulunuyor. İşte o verilerden bir bölümü: 1,5 MİLYONDAN FAZLA YAŞLI TEK BAŞINA • 2017 yılında 6 milyon 895 bin 385 olan yaşlı nüfus son beş yılda yüzde 22,6 artarak 2022'de 8 milyon 451 bin 669’a ulaştı. 2030’da yaşlı nüfus oranının yüzde 12,9, 2080’de yüzde 25,6 olacağı öngörüldü. • 2017’de 31,7 olan ortanca yaş 2022’de 33,5 oldu. • Çalışma çağındaki yüz kişiye düşen yaşlı sayısını ifade eden yaşlı bağımlılık oranı, yüzde 14,5'e yükseldi. 2080 yılında beklenen oran yüzde 43,6. • Dünya nüfusunun yüzde 9.8’i yani yaklaşık 783 milyonu yaşlı. • En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ilk üç ülke yüzde 29,9 ile Japonya, yüzde 24,1 ile İtalya ve yüzde 23,3 ile Finlandiya oldu. Türkiye, 184 ülke arasında 66. sırada yer aldı. • Yaklaşık her 4 haneden birinde en az bir yaşlı fert bulunuyor. • 1 milyon 632 bin 874 yaşlı tek başına yaşıyor. Bu hanelerin yüzde 74,7'ü kadın yüzde 25,3'ü erkek. • Yaşlıların bulunduğu hanelerin yüzde 57,2'si 3 ve daha fazla kata sahip. Bu hanelerin yüzde 60,1'inin asansör yok. • Okuma yazma bilen oranı yüzde 85,6. • Yaşlı nüfustaki işsizlik oranı yüzde 2’den 3’ü yükseldi. • 65 yaş üstü erkeklerin yüzde 1,3'ü, kadınların 2,8'i hiç evlenmemiş. • Kadınların yüzde 46,9'usunun erkeklerin yüzde 11.2’sinin eşi ölmüş. • Yaşlı nüfusun yüzde 64,3'ünün tarım, yüzde 27,3'ünün hizmetler, yüzde 6,3'ünün sanayi, yüzde 2,1'inin ise inşaat sektöründe yer aldı. • Alzheimer hastalığından hayatını kaybeden yaşlıların sayısı 2021’de 12 bin 239 oldu. • Yüzde 31,6'sı evde bakım hizmeti alarak yaşamayı istedi. Bakamayacak hale geldiğinde yüzde 46,0'sı çocuklarının yanında kalmayı, yüzde 31,6'sı evde bakım hizmeti almayı, yüzde 10,3'ü ise huzurevi/bakımevine gitmeyi istediğini belirtti. • Her beş yaşlıdan birinin çocuğu ayda bir veya daha az ziyaret ediyor. • Mutluyum diyen yaşlı oranı: 57,7 • İnternet kullanan 65-74 yaş grubundaki bireylerin oranı: yüzde 36,6 "EBEVEYN SORUMLULUĞU ÇOCUKTA OLAMAZ" Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Gerontoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. İsmail Tufan verilerin beklenen tehlikeyi bir kez daha hatırlattığını söyledi. Bu veriler ışığında yaşlılara yönelik sağlık ve sosyal politikaların ciddi ve kararlı biçimde hayata geçmesi gerektiğini savunan Tufan şu görüşleri paylaştı: Veriler bize önümüzde çok ciddi bir mesele olduğunu gösteriyor. Meclis’e seçilecek yeni vekillere de çağrım bu konuyu önemseyerek ciddi adımlar atmaları. Bakım hizmeti bugün Türkmenistan’dan gelen kadınlara emanet. Oysa bu konuda yerelden en tepeye bir denetleme düzenleme kurumları olmalı. Daha kalifiye elemanlar görev almalı. Önerdiğimiz bakım sigortası kesinlikle devreye girmeli.” 2033’te yaşlı oranının daha büyük hızla artacağını anımsatan Tufan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Biz bir sosyal afet, yaşlılık afeti bekliyor. Bunun çözümü çok çocuk yapmak olamaz. Bugün 5 çocuğu olan bir annenin kaç çocuğu yanında olabiliyor. Çocuklarımız olsa da nasıl bir gelecek kuracaklarını bilmiyoruz. Yaşlı politikası çocuklara teslim edilemez. Alzheimer’den ölüm oranı yüzde 3 olmuş. Ona ancak profesyonel yardımcı olabilir. Şu an yaşlıların yüzde 30’u evde destek almak istiyor.” KADINA MAHSUS YAŞLANMA Geçmişte çiftlerde erkeğin yaşça büyük olduğunu anımsatan Tufan, “Bu ve ortalama yaşam süresi farklılığı nedeniyle ortada kadına mahsus bir yalnız yaşlılık var. Bu da dikkate alınmalı. Bir de 1 milyon 682 bin yaşlı bir başına. Bu gözardı edilemez” dedi.