Yeşim Tütün
Dünyada yaşanan Ukrayna Rusya krizini anlamak için aslında dünya halklarının dikkati başka noktalara çekilmek istenmektedir. İlerde Çin Tayvan krizinide dünya konuşacak.
Bütün bu savaşları ve krizleri anlamak için hatta içine pandemiyde katarsak, ardında yatan gerçeğin artık dünyada rezerv para kavramı değişiyor. Bu noktada soracağımız soru şu, "rezerv para nedir?" Dünyada ülkeler birbirleriyle ticaret yapmaktadır. Geçmiş dönemlerde ticari hayatta kullanılan altın yerine ticarette kullanılacak ortak bir para birimi belirlenmiştir.
2.Dünya savaşı sonrası Temmuz 1944 de ABD'nin New Hampsihire eyaletinin küçük bir beldesi olan Bretton Woods'da 44 ülkenin katılımıyla Dünya ortak para birimi ABD doları baz alınmış. Buna göre uluslararası ticarette 1 ons altın 35 Dolar olarak kabul edilmiştir. Ancak bu sistem 1971 yılına kadar devam etmiş yeteri miktarda para basamayan daha doğrusu karşılıksız rezerv para olan doları basamayan ABD, ağır dış ticaret açığı vererek yüksek dış borcu olan ülkeler arasına girmiş ve petro-dolar dediğimiz aslında karmaşık yapıda olan pervasızca doların basıldığı bir döneme girilmiştir. Böylelikle merkeziyetsiz olan yani belli bir ülkenin tekelinde üretilmeyen altın, sistemden dışarı itilmiştir. Dünyada her on yıllarda bir sistemin tıkanmasındaki nedenlerinden biri de bunu sayabiliriz.Egemen sınıf yani sermaye sınıfı ekonomik sistemi istediği gibi yönlendirmekte, yüklü borçlar oluştuğunda para basarak bu borçlar ödenmektedir. 1987-2006 yıllarında Fed başkanı olmuş Alan Greenspan'ın çok manidar bir o kadar da küstahça açıklamasında "ABD'' nin kimseye ödeyemeyeceği borcu yoktur. Çünkü rezerv parayı basan biziz" demiştir. Bu skandal cümleyi durup düşünmek lazım. Yani sen dünyadan istediğin tüm emeği, üretimi ve hizmeti alacaksın sonra karışılığı olmayan bir para basıp bana ödeyeceksin. Aslında bu ABD'nin borç senedi, ama bunu ödeyeceği günü o yıllarda belkide hiç hesaba katmamıştı. Geçmişte ara ara da olsa bu düzene karşı çıkan liderler olmuş ve bedelini ağır şekilde ödemişlerdi. Her zamanki gibi medyaya farklı yansıtılan ama temelinde bu ekonomik sisteme karşı çıkan Saddam - ki herkes hala nedenini Kuweyt olayı bilir. Halbuki ABD başlarda olaya Arapların kendi meselesi olarak görmüş taa ki Saddam'ın Kuweyt'ten çıkaracağım petrolü Alman markıyla satacağım diyene kadar - Keza Kaddafi dış ticaretimi artık Euro ile yapacağım diyene kadar…
Ancak günümüzde artık bu konu bazı liderler tarafından alenen dillendirilmektedir. Liderlerin dış ticaretimizi farklı paralarla yapabiliriz açıklaması ABD hazine bakanı Janet Yellen'nin "ilerleyen yıllarda dolar tek rezerv para birimi olmaktan çıkıp başka bir kaç para birimininde rezerv para olabileceğini söylemesinden sonra olmasıda bir o kadar anlamlıdır.1990 sonrası Dünyanın soğuk savaştan çıkıp tek kutuplu küresel sisteme dönmesi belki ABD için bir rehavet bir rahatlama dönemi gibi tanımlansada oluşan bu sistemin çökeceği görünür bir gerçeklikti. Yeni bir düzen yeni bir sistem gerekliydi. Oluşturulacak bu ekonomik yapıda ABD ve perde arkasındaki İngiltere rakipsiz ve kuralları kendisi belirleyen olmalıydı. Latincesi "ordo ab chao" olan küresel sermayenin temel felsefesi kaostan düzen yaratmaktır. Peki neden böyle bir yola başvurulur.
Çünkü insanlar alışıla gelmiş kanıksanmış bir yapının değişmesine direnç gösterir ancak toplumda kaos yaratılırsa ve getirilecek yeni düzen kurtarıcı gibi gösterilirse bunun toplumda kabulü çabuk olur. Fukuyama'nın globalleşmeye atıfta bulunduğu "Tarihin sonu'nun gelmemesi" adına sistemin hayatiyeti için hastalıklar, savaşlar, kıtlıklar, ilerde gündeme gelecek olan iklim değişimleri v.b konular korku siyasetiyle halkları sindirerek oluşturulmalıdır. İşte bu nokta da Rusya ilerde yapılmak istenen düzene ve kendisine biçilen role karşı çıkmıştır. Putin'in CNN muhabirine geçen yıl verdiği bir demeçte aslında ilerki yıllara mesaj niteliğinde bir ifade kullanır. "Ruslar'ın olmadığı bir dünyayı asla düşünemem".Bu sistemin bir diğer açığıda karşılıksız sanal ortamda altın alış-verişinin olmasıdır. Şirketler, ülkeler birbirlerine kağıt üzerinde altın teminatı vererek yada satın alarak ticari ilişkiler yapmaktadır. ABD bakanı Yallen'in yaptığı diğer bir açıklamada Dünya tekrar altının ons değerine göre ticari ilişkilere dönebilir demesidir. Eğer kriz bir süreç içersinde devam ederse ülkeler şirketler yada kişiler rehin altınları birbirlerinden fiziki altın olarak isterse sonuç ne olur?
Tahminim yanılabilirimde, dünyada tüm fiziki altınların toplamı 2 olimpiyat havuzunu dolduracak kadar. Gözümüzün önünde öyle illüzyon oynanıyorki akıl alır gibi değil. Dünyada bu kadar kıt altına karşılık sen pervasızca rezerv para basacaksın ve dünya halklarına liberalleşme demokrasi vaad edeceksin. Tek kutuplu düzenin lideri benim diye direteceksin. 2017 den bu yana bir çok ülke - Türkiye de dahil-yurt dışında olan altın gümüş, gibi varlıklarını 'Gold patriot remove' söylemiyle geri çağırmıştır. Rusya ülkesine getirdiği tüm altın ve gümüşe karşılık 650 milyar dolarda biriktirip kendini bu günlere hazırlayarak Batı'yı - İngiltere ve ABD' yi- tehdit etmektedir. Rusya böylelikle savaşı aslında kendi eliyle uzatarak ABD'yi ve İngiltere'yi yıpratıp zayıflamış bir bloğu Çin'in önüne atmak istemektedir. Avrupa'nın bu anlamda Ruslara karşı çıkacak gücü yoktur. Şöyleki Batı ve Orta Avrupa'nın - Almanya İtalya Avusturya dahil- ekonomisinin %40-55'i Doğu Avrupa ve Baltık ülkelerinin ekonomisinin %80-95'i Rusya'a bağlı. Bu anlamda ABD'nin %8 İngiltere'nin %9,5 olan Rusya ticaretine uygulayacağı ambargo Rusya için pek de bir ehemniyeti yoktur. Zaten konulacak ambargoya Almanya ve Baltık ülkeleri karşı çıkmıştır. ABD ve İngiletere'nin ambargo konusunda yalnız kalması elzemdir.
Değinmek istediğim diğer konuda ülkemizin benzersiz medyasının bu kaos ortamında duruşu. Hadi ana akım medyayı anlıyorum hükümetin politikasına göre yazıyor ve çiziyor. Peki muhalif medya'ya ne demeli onlarda da bir Zelensky hayranlığı oluştu. Zelensky hükümeti, içinde Neo nazileri barındıran halkını, sonucu hüsran olacak bir savaşa sokmuş siyasi yapıdır. Bununla birlikte Zelensky ABD başkanı Biden'ın kardeşi Hunter Bidenla merkezi Tel Aviv olan bir paravan şirketle ticari faaliyetlerde bulunan boğazına kadar yolsuzluğa bulaşmış bir adamdır. Tüm bunlara hiç atıfta bulunmayan Zelensky hayranı medyamız her haliyle sınıfta kalmıştır. Ancak tüm bunlar bitecek dünya halkları bu zorluklarıda atlacak.
Ülkemiz adına başka bir konuda, ünlü sanatçılarından biri olan Tarkan "bitcek" dediğinde herkes bunu bir muhalif söylem olarak algıladı ve hükümet yanlısı vatandaşlarımız tarafından çok tepki gördü. Türk halkı her zamanki gibi sadece gördüğüne tepki verdi. Oysa Tarkan'a hükümetten destek mesajları geldiği gibi Sağlık bakanı Tarkan'a halka moral verme anlamında teşekkür etti. Çünkü Tarkan'ın verdiği mesaj, klibinde netti. Diyeceksiniz ki haklı olarak Tarkan'ın klibi ve yukarda anlattıklarınız ne alaka? Burda sözü fazla uzatmayacağım "V for Vandetta" filmini izleyenler bilirler. Film kahramanı dünyayı tek merkezden idare eden yönetim binasını ele geçiriyor ve kendini kameraya kaydederek canlı yayınla tüm insanlığın kurtuluş mesajını veriyor. Ne tesadüf Tarkan'ın klibinin benzerliği. Tarkan'ın aslında kendi ülkesinin hükümetine değilde dünyayı yoksulluğa hastalığa boğmuş hükümetlere mesajı gayet açıktı "siz başaramayacaksınız". Ben bu olayı böyle okudum böyle yorumladım.
Sonuç olarak güçlü dediğimiz sermaye sahiplerinin getirmek istediği yeni para düzeni popüler tabirle dijital varlık düzeni onların tahmin ettiği gibi tek merkezli değil merkeziyetsiz bir yapıda oluşacaktır
Kaynaklar: Samuel P. Huntington "medeniyetler çatışması", F. Fukuyama "Tarihin sonu mu?", Gencay Şaylan "küreselleşme ve devletin yeni işlevi", A. Giddens "sosyoloji", Hamza Yardımcıoğlu, Banu Avar, Soner Yalçın, makaleleri ve/veya röportajları…
]]>