Anasayfa
Yazarlar
Mehmet Ural
Yazı Detayı
Bu yazı 1443+ kez okundu.
BOYUTLAR
Zeki biriyim, ben evreni anlarım. Üç boyutlu düşünce ve hayal gücüm var diyorsanız.
Okuyun. BOYUTLAR
Çünkü bu yazıyı okuyup örnekleri ile inceledikten sonra, evren yaradılış, tanrı (hangi boyutta var olabilir), enerji, BEYİN gücü, canlılar arasındaki iletişim, uzaylı varlıklar gibi bir çok konuya bakış açınız değişecek.
Umursamıyor iseniz biliyorsunuz demektir. Okumadan ne bildiğinizi bilirsiniz fakat burada anlatılanları ve örnekleri bilemezsiniz.
Hazırlayan ve derleyen Mehmet Ural #ferrocan
.
Ciddi bir algı ve bilgi temeliniz olacaktır.
Geçmişime veya geleceğime, hükmedebilir miyim?
Dünya veya evren için onların varlığı ve yokluğu hakkında karar vermek istersem neler yapmalıyım.
Evrenleri var etmek nasıl mümkün ve daha fazlası….
Bilmekten ve anlamaktan geçer.
Sicim Teorisi
Evreni açıklayan iki fizik teorisinden birincisi; yıldızlar, galaksiler gibi çok büyük boyutlu maddeleri açıklayabilen Einstein’in Görelilik Teorisi, ikincisi ise; atomlar gibi çok küçük boyuttaki maddeleri açıklayabilen Kuantum mekaniğidir. Bu iki teoremin ikisi de aynı evreni açıkladığına göre, ikisini de bir teoride birleştirmek ve evreni bütünüyle anlamak mümkün olacaktır. Sicim kuramı ve M-teorisi ile bu iki teori birleştirilmiş ve bu birleşim bilim tarihinin en büyük adımı olarak kabul edilmektedir.
Sicim kuramının ana varsayımı maddenin yapıtaşlarının sadece dalgalardan ya da parçacıklardan oluştuğunu savunmak yerine 1boyutlu sicimler olduğudur. Amacı bilinen 4 temel kuvveti birleştirmektir. Sicim teorisinin başlangıcı 1960-1970’li yıllar arasındadır. Gabrile Veneziano ve matematikçi Leonhard Euler, denklemlerin kuarklar arasındaki kuvvetli etkileşmeyi ifade edebileceğini düşünmüştür. Veneziano’nun bu sezisi, bir süre sonra sicim teorisinin doğmasına neden olmuştur.
Bizim görebildiğimiz kozmosumuz, 3 boyutu ve 1 zaman boyutundan ibaret olup 4 boyutludur. Dünya’mız diğer 6 boyutu algılayamamakta ve görememektedir. Fizikçiler; büyük patlama sırasında 10 boyutun meydana geldiğini ancak 6 boyutun yoğunlaşarak kıvrıldığını, diğer 4 boyutun genişleyerek bizim tanımladığımız kozmosun ortaya çıktığını ve 10 boyutlu kozmosun aslında iç içe olduğunu matematiksel olarak açıklayabilmektedir. Her sicim 10^-33cm boyutundadır.
Sonuç olarak çok küçük yuvarlak toplar şeklinde olan 6 boyutlu uzay bizim 3+1 boyutlu dünyamızda birer noktayla bağlantılıdır (Bu fikir 1920’lere Kaluza-Kleinin çalışmalarına dayanır.).
Örneğin, farklı rezonanslarda titreşen bir keman titreşen bir keman teli çok farklı notalar yaratmaktadır. Farklı notalar, aynı anda aynı yerdedir ancak bizim kulaklarımız sadece duyabildiği notaları duymakta, diğerlerini fark etmemektedir.
Basit bir şekilde Boyut konusu.
https://www.youtube.com/watch?v=ojRo1ZEWPoY&feature=youtu.be
Biz genelde temel parçacıkları 0 boyutlu noktasal cisimler olarak düşünmeyi tercih ederiz. Fakat temel sicim teorisi 1 boyutlu ipler olarak düşünür. Boyutları yaklaşık 10^-33 civarındadır ve boyut bizim ölçüm yapamayacağımız kadar çok çok küçük bir skaladadır. Bu sicimlerin kendilerine özgü titreşim modları vardır ve bu modlar onların kütle, spin ve diğer kuantum sayılarını belirler.
.
Şimdi Boyut konusuna küçük bir tanıtım videosu ile devam edelim.
https://www.youtube.com/watch?v=dfDXonj79Ck&feature=youtu.be
Buradaki temel prensip, her bir modun belli bir grup kuantum sayısını içermesi ve bunun da her temel parçacığın diğer temel parçacıktan farklı olmasını sağlamasıdır. Bütün kuvvetleri* birleştirip bütün bildiğimiz parçacıkları bir sicimle tarif edebilirsiniz.
.
Kısa ve net anlatım ile 4. Boyut ve üzerine geçiş.
https://www.youtube.com/watch?v=IyklJkifAJI&feature=youtu.be
Sicim teorisinin farklı çeşitleri bulunmaktadır.
Süper sicim teorisi
Doğada 2 çeşit parçacık vardır: fermiyonlar ve bozonlar. Oluşturulacak temel teorinin bu iki çeşit parçacığı da kapsaması gerekir. Fermiyonlar ve bozonlar birbirleriyle grup halinde, çiftler halinde olurlar. Eğer biz sicim teorisine fermiyonları eklersek bozonlar da otomatik olarak eklenecektir. Bir fizik kuramında her bozona karşılık gelen aynı kütleye sahip bir fermiyon varsa bu simetriye süpersimetri denir.
Süpersicim teorisi, sicim teorisinin süpersimetri eklenmiş halidir.
M-teorisi
Stephen Hawking, sicimlerle ilgili çok sayıda hesaplama yaptıktan sonra şu sonuca ulaştı: Evreni 3 veya 4 boyutlu kabul ettiğimiz sürece, geliştirilen kütle çekiminin kuantum teorisi bizi tek bir evren formülüne götürmemekteydi. Hawking, çözümü çok boyutlu alanlarda aradı. Bu nedenle de sicimde takılıp kalmadı ve hesaplar yaparak, sicimlerden çok boyutlu kuantlar elde etti. Buralara ”membran” adını verdi. Bu membranlar, birden fazla boyutta varlık gösteriyorlardı. Hesaplamalarına devam ederek bir sınıra ulaştı: Evrende 11 boyut vardı.
.
10. Boyuta geçişte neler olur. Biraz göz atalım.
https://www.youtube.com/watch?v=UoczUp37v6k&feature=youtu.be
Membran parçacıkları farklı boyutlarda büzüşerek onuncu boyutu oluşturmaktadır. Membran parçacıklarının farklı boyutlardaki her bir büzüşmesinden farklı evrenler oluşmaktadır. Buna göre evrenler, 11. boyutta süzülen membranlardan ibaretti. Bu membranları göz önünde canlandırabilmek için dilimlenmiş ekmeği göz önüne almak yeterlidir. Bu ekmeğin her dilimi bir evrendir ve bu evrenler bir araya gelerek multiverse oluştururlar. Bu evrenler evreninde, membranların bir yerlerinden çarpışması da muhtemeldir.
M-Teorisinin sonuçlarının bir yorumuna göre; evrenimizin bulunduğu membran ile diğer bir evrenin bulunduğu membranın çarpışması nedeniyle “Big Bang” (Büyük Patlama) oluşmuş ve bildiğimiz evren meydana gelmiştir.
Hawking; bu “kobold evrenler”in yaşayanlarını “gölge insanlar” olarak nitelendiriyor. Yani; bizim evren olarak tanımladığımız, belki de iç içe geçmiş, birbirini şekillendiren ve birbirine paralel çok sayıda evrenlerin bulunduğu sonsuz bir uzayın minik bir kesiti olabilir.
Ne tam olarak ispatlanabilmiş ne de çürütülmüş bir teoridir. Birçok fizikçi ispatlanabilir bir teori olmadığı için bu teoriyi benimsememektedir. Çünkü bahsedilen sicim membran parçacıkları ışığın en küçük dalga boyundan bile küçük olduğundan görüntülenmesi şimdilik olanaksızdır. Başka bir kanıt yolu da henüz bulunamamıştır.
Her ne kadar Sicim teorisinin deneysel olarak ispatlanılabilirliği imkânsız ya da çok zor görünse de, bu teori hala çürütülemediği için benim gözümde mümkün. Bir denklem biliyorsunuz ve bu denklemle çözülebilecek bütün soruları çözebiliyorsunuz. Bütün sistemlere uygulayabiliyorsunuz. Ayrıca, balıkların asker olup kuşların okyanusta pandalarla şarkı söylediği paralel evrenlerin var olduğunu düşünmek beni mutlu ediyor.
* Bu 4 kuvvet şunlar;
1) yerçekimi
2) güçlü nükleer kuvvet
3) zayıf nükleer kuvvet
4) elektromanyetizma
* M-teorisinin m harfi; (magic, mysterious; mother) büyülü, esrarengiz ya da her şeyin (bütün teorilerin) anası anlamındadır.
https://youtu.be/GpVADVulcKE
Önceki videoları izlediyseniz artık geçmişe ve geleceğe hükmetmeye hazırsınız demektir.
5. Boyuttan itibaren bir boyuta yaşıyor olanlar 3 boyutlu dünyamız için bir nevi varlığı ve yokluğuna hükmedebilecek bir yaşam sürmektedirler.
10 Boyutu anlamak. Altyazılı (Örneklemeler güzel.
https://www.youtube.com/watch?v=ge0ymWWEoWo
Kaynakça Videolar.
https://youtu.be/QiKGWT--c0A
https://youtu.be/S8sbzA5j2Tk
https://youtu.be/YtdE662eY_M
.
Kültür ve Merak grubu
.
#kültürvemerak yazıları
]]>
Ekleme
Tarihi: 17 Ocak 2022 - Pazartesi
BOYUTLAR
Zeki biriyim, ben evreni anlarım. Üç boyutlu düşünce ve hayal gücüm var diyorsanız.
Okuyun. BOYUTLAR
Çünkü bu yazıyı okuyup örnekleri ile inceledikten sonra, evren yaradılış, tanrı (hangi boyutta var olabilir), enerji, BEYİN gücü, canlılar arasındaki iletişim, uzaylı varlıklar gibi bir çok konuya bakış açınız değişecek.
Umursamıyor iseniz biliyorsunuz demektir. Okumadan ne bildiğinizi bilirsiniz fakat burada anlatılanları ve örnekleri bilemezsiniz.
Hazırlayan ve derleyen Mehmet Ural #ferrocan
.
Ciddi bir algı ve bilgi temeliniz olacaktır.
Geçmişime veya geleceğime, hükmedebilir miyim?
Dünya veya evren için onların varlığı ve yokluğu hakkında karar vermek istersem neler yapmalıyım.
Evrenleri var etmek nasıl mümkün ve daha fazlası….
Bilmekten ve anlamaktan geçer.
Sicim Teorisi
Evreni açıklayan iki fizik teorisinden birincisi; yıldızlar, galaksiler gibi çok büyük boyutlu maddeleri açıklayabilen Einstein’in Görelilik Teorisi, ikincisi ise; atomlar gibi çok küçük boyuttaki maddeleri açıklayabilen Kuantum mekaniğidir. Bu iki teoremin ikisi de aynı evreni açıkladığına göre, ikisini de bir teoride birleştirmek ve evreni bütünüyle anlamak mümkün olacaktır. Sicim kuramı ve M-teorisi ile bu iki teori birleştirilmiş ve bu birleşim bilim tarihinin en büyük adımı olarak kabul edilmektedir.
Sicim kuramının ana varsayımı maddenin yapıtaşlarının sadece dalgalardan ya da parçacıklardan oluştuğunu savunmak yerine 1boyutlu sicimler olduğudur. Amacı bilinen 4 temel kuvveti birleştirmektir. Sicim teorisinin başlangıcı 1960-1970’li yıllar arasındadır. Gabrile Veneziano ve matematikçi Leonhard Euler, denklemlerin kuarklar arasındaki kuvvetli etkileşmeyi ifade edebileceğini düşünmüştür. Veneziano’nun bu sezisi, bir süre sonra sicim teorisinin doğmasına neden olmuştur.
Bizim görebildiğimiz kozmosumuz, 3 boyutu ve 1 zaman boyutundan ibaret olup 4 boyutludur. Dünya’mız diğer 6 boyutu algılayamamakta ve görememektedir. Fizikçiler; büyük patlama sırasında 10 boyutun meydana geldiğini ancak 6 boyutun yoğunlaşarak kıvrıldığını, diğer 4 boyutun genişleyerek bizim tanımladığımız kozmosun ortaya çıktığını ve 10 boyutlu kozmosun aslında iç içe olduğunu matematiksel olarak açıklayabilmektedir. Her sicim 10^-33cm boyutundadır.
Sonuç olarak çok küçük yuvarlak toplar şeklinde olan 6 boyutlu uzay bizim 3+1 boyutlu dünyamızda birer noktayla bağlantılıdır (Bu fikir 1920’lere Kaluza-Kleinin çalışmalarına dayanır.).
Örneğin, farklı rezonanslarda titreşen bir keman titreşen bir keman teli çok farklı notalar yaratmaktadır. Farklı notalar, aynı anda aynı yerdedir ancak bizim kulaklarımız sadece duyabildiği notaları duymakta, diğerlerini fark etmemektedir.
Basit bir şekilde Boyut konusu.
Biz genelde temel parçacıkları 0 boyutlu noktasal cisimler olarak düşünmeyi tercih ederiz. Fakat temel sicim teorisi 1 boyutlu ipler olarak düşünür. Boyutları yaklaşık 10^-33 civarındadır ve boyut bizim ölçüm yapamayacağımız kadar çok çok küçük bir skaladadır. Bu sicimlerin kendilerine özgü titreşim modları vardır ve bu modlar onların kütle, spin ve diğer kuantum sayılarını belirler.
.
Şimdi Boyut konusuna küçük bir tanıtım videosu ile devam edelim.
Buradaki temel prensip, her bir modun belli bir grup kuantum sayısını içermesi ve bunun da her temel parçacığın diğer temel parçacıktan farklı olmasını sağlamasıdır. Bütün kuvvetleri* birleştirip bütün bildiğimiz parçacıkları bir sicimle tarif edebilirsiniz.
.
Kısa ve net anlatım ile 4. Boyut ve üzerine geçiş.
Sicim teorisinin farklı çeşitleri bulunmaktadır.
Süper sicim teorisi
Doğada 2 çeşit parçacık vardır: fermiyonlar ve bozonlar. Oluşturulacak temel teorinin bu iki çeşit parçacığı da kapsaması gerekir. Fermiyonlar ve bozonlar birbirleriyle grup halinde, çiftler halinde olurlar. Eğer biz sicim teorisine fermiyonları eklersek bozonlar da otomatik olarak eklenecektir. Bir fizik kuramında her bozona karşılık gelen aynı kütleye sahip bir fermiyon varsa bu simetriye süpersimetri denir.
Süpersicim teorisi, sicim teorisinin süpersimetri eklenmiş halidir.
M-teorisi
Stephen Hawking, sicimlerle ilgili çok sayıda hesaplama yaptıktan sonra şu sonuca ulaştı: Evreni 3 veya 4 boyutlu kabul ettiğimiz sürece, geliştirilen kütle çekiminin kuantum teorisi bizi tek bir evren formülüne götürmemekteydi. Hawking, çözümü çok boyutlu alanlarda aradı. Bu nedenle de sicimde takılıp kalmadı ve hesaplar yaparak, sicimlerden çok boyutlu kuantlar elde etti. Buralara ”membran” adını verdi. Bu membranlar, birden fazla boyutta varlık gösteriyorlardı. Hesaplamalarına devam ederek bir sınıra ulaştı: Evrende 11 boyut vardı.
.
10. Boyuta geçişte neler olur. Biraz göz atalım.
Membran parçacıkları farklı boyutlarda büzüşerek onuncu boyutu oluşturmaktadır. Membran parçacıklarının farklı boyutlardaki her bir büzüşmesinden farklı evrenler oluşmaktadır. Buna göre evrenler, 11. boyutta süzülen membranlardan ibaretti. Bu membranları göz önünde canlandırabilmek için dilimlenmiş ekmeği göz önüne almak yeterlidir. Bu ekmeğin her dilimi bir evrendir ve bu evrenler bir araya gelerek multiverse oluştururlar. Bu evrenler evreninde, membranların bir yerlerinden çarpışması da muhtemeldir.
M-Teorisinin sonuçlarının bir yorumuna göre; evrenimizin bulunduğu membran ile diğer bir evrenin bulunduğu membranın çarpışması nedeniyle “Big Bang” (Büyük Patlama) oluşmuş ve bildiğimiz evren meydana gelmiştir.
Hawking; bu “kobold evrenler”in yaşayanlarını “gölge insanlar” olarak nitelendiriyor. Yani; bizim evren olarak tanımladığımız, belki de iç içe geçmiş, birbirini şekillendiren ve birbirine paralel çok sayıda evrenlerin bulunduğu sonsuz bir uzayın minik bir kesiti olabilir.
Ne tam olarak ispatlanabilmiş ne de çürütülmüş bir teoridir. Birçok fizikçi ispatlanabilir bir teori olmadığı için bu teoriyi benimsememektedir. Çünkü bahsedilen sicim membran parçacıkları ışığın en küçük dalga boyundan bile küçük olduğundan görüntülenmesi şimdilik olanaksızdır. Başka bir kanıt yolu da henüz bulunamamıştır.
Her ne kadar Sicim teorisinin deneysel olarak ispatlanılabilirliği imkânsız ya da çok zor görünse de, bu teori hala çürütülemediği için benim gözümde mümkün. Bir denklem biliyorsunuz ve bu denklemle çözülebilecek bütün soruları çözebiliyorsunuz. Bütün sistemlere uygulayabiliyorsunuz. Ayrıca, balıkların asker olup kuşların okyanusta pandalarla şarkı söylediği paralel evrenlerin var olduğunu düşünmek beni mutlu ediyor.
* Bu 4 kuvvet şunlar;
1) yerçekimi
2) güçlü nükleer kuvvet
3) zayıf nükleer kuvvet
4) elektromanyetizma
* M-teorisinin m harfi; (magic, mysterious; mother) büyülü, esrarengiz ya da her şeyin (bütün teorilerin) anası anlamındadır.
Önceki videoları izlediyseniz artık geçmişe ve geleceğe hükmetmeye hazırsınız demektir.
5. Boyuttan itibaren bir boyuta yaşıyor olanlar 3 boyutlu dünyamız için bir nevi varlığı ve yokluğuna hükmedebilecek bir yaşam sürmektedirler.
10 Boyutu anlamak. Altyazılı (Örneklemeler güzel.
Kaynakça Videolar.
.
.
#kültürvemerak yazıları
Yazıya ifade bırak !
Bu yazıya hiç ifade kullanılmamış ilk ifadeyi siz kullanın.
Diğer Yazıları
04
Ağustos
06
Temmuz
05
Temmuz
28
Haziran
09
Mayıs
08
Mayıs
07
Mayıs
06
Mayıs
05
Mayıs
30
Nisan
22
Nisan
19
Nisan
14
Nisan
13
Nisan
11
Nisan
09
Nisan
06
Nisan
03
Nisan
01
Nisan
28
Mart
26
Mart
25
Mart
21
Mart
14
Mart
13
Mart
28
Şubat
26
Şubat
23
Şubat
22
Şubat
19
Şubat
18
Şubat
17
Şubat
16
Şubat
15
Şubat
12
Şubat
05
Şubat
03
Şubat
31
Ocak
29
Ocak
27
Ocak
26
Ocak
23
Ocak
17
Ocak
16
Ocak
15
Ocak
07
Ocak
04
Ocak
29
Aralık
27
Aralık
23
Aralık
23
Aralık
11
Aralık
10
Aralık
05
Aralık
03
Aralık
01
Aralık
28
Kasım
25
Kasım
24
Kasım
24
Kasım
09
Kasım